01 Samenleving

Inwoners zijn zoveel mogelijk financieel zelfstandig; balans in inkomsten en uitgaven biedt hen bestaanszekerheid. Inwoners nemen zoveel mogelijk deel aan het arbeidsproces, waarbij werk moet lonen en een armoedeval voorkomen moet worden. Wij helpen inwoners waar nodig rond te komen. We bieden laagdrempelig ondersteuning aan.

Bestaanszekerheid

Ontwikkeling
Door de sterke stijging van de gasprijzen is voor veel huishoudens de energierekening een stuk hoger dan voorheen. Doordat daarnaast de dagelijkse boodschappen sterk in prijs stijgen, komt de bestaanszekerheid van een grote groep mensen in het gedrang. Dit speelt niet alleen bij mensen met een bijstandsuitkering, maar ook de groep werkende mensen met een middeninkomen heeft steeds vaker te maken met armoede.
Veel gemeenten hanteren een inkomensgrens van 120% van de bijstandsnorm om voor bijzondere bijstand in aanmerking te komen. Ook het Rijk gaat van deze richtlijn uit, wat bijvoorbeeld blijkt uit de budgetten die gemeenten krijgen voor eenmalige regelingen. Daarnaast kunnen huishoudens in veel gemeenten ook vanaf 120% bijzondere bijstand krijgen, alleen wordt dan een deel van het inkomen als draagkracht in aanmerking genomen. In de gemeente Renkum geldt momenteel een ondergrens van 100%. Al het inkomen daarboven nemen wij volledig als draagkracht in aanmerking. Tevens hanteren wij daarnaast als één van de weinige gemeenten een drempelbedrag als eigen bijdrage, waardoor de bijzondere bijstand alsnog niet of moeilijk bereikbaar is. Hierdoor is bijzondere bijstand onder andere voor middeninkomens al snel buiten bereik.

Keuze
a. Aanpak Energiearmoede
We verstrekken minima met een inkomen tot 120% van de geldende bijstandsnorm een eenmalige energietoeslag. Daarnaast ontwikkelen we een integrale aanpak voor huishoudens die geen recht hebben op de eenmalige energietoeslag, of daar onvoldoende mee geholpen zijn. Enerzijds compenseren we minima financieel voor de stijgende energieprijzen. Anderzijds proberen we het energieverbruik te verlagen door gedrag en het nemen van isolatiemaatregelen. We werken hier integraal samen met het ruimtelijk domein duurzaamheid.

b. Individuele bijzondere bijstand
Bijzondere bijstand is een effectief middel om huishoudens gericht te ondersteunen. Bijzondere bijstand is bedoeld voor bijzondere, noodzakelijke kosten.

1. We schaffen het drempelbedrag af waardoor we de uitwerking van een bezuinigingsvoorstel uit 2019 repareren. De noodzakelijke kosten komen weer volledig voor vergoeding in aanmerking. Hierdoor maken we de bijzondere bijstand beter toegankelijk voor iedereen.
2. Daarnaast verhogen we de ondergrens van de individuele bijzondere bijstand van 100% van het wettelijk sociaal minimum naar 120% daarvan. Hierdoor hebben we een uniforme ondergrens van het inkomen voor minima- en inkomensregelingen 120%.
3. We willen bijzondere bijstand ook toegankelijk maken voor middeninkomens. Hierdoor voorkomen we dat middeninkomens buiten de boot vallen doordat ze 'teveel' verdienen. Tegelijkertijd willen we voorkomen dat er een nieuwe armoedeval ontstaat bij deze middeninkomens. Dat doen we door een percentage van het inkomen vanaf 120% als eigen bijdrage in aanmerking te nemen. Op deze wijze creëren we een glijdende schaal waarbij de hoogte van de bijzondere bijstand afneemt naarmate het inkomen stijgt.

Bovenstaande regelingen zijn 'open einde' regelingen. Dat betekent dat als iemand aan de voorwaarden voldoet, er recht ontstaat. Er kan geen budgetplafond worden ingesteld. Dit is een (financieel) risico. Vooraf is moeilijk in te schatten hoeveel inwoners gebruik gaan maken van de verruimde bijzondere bijstand. De geraamde kosten vallen in 2023 ca. 25% lager uit dan de jaren daarna omdat we rekening houden met de benodigde tijd voor de implementatie van de wijzigingen in de loop van dat jaar.

Participatiewet in balans

Ontwikkeling
In juni 2022 is het rapport “De Participatiewet in balans” van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid verschenen. Aanleiding hiervoor waren diverse signalen over knelpunten binnen de Participatiewet, die tot onredelijke en onwenselijke situaties leidden. Doel van de rapportage is het bieden van overzicht van de diverse beleidsopties, waarbij vertrouwen en menselijke maat leidende beginselen zijn. Daarnaast is vereenvoudiging een belangrijk basisprincipe. Naar verwachting zal de Participatiewet naar aanleiding van dit onderzoek worden gewijzigd. De uitkomsten van dit onderzoek sluiten aan bij ons project Menselijke maat dat onderdeel is van het programma Versterken sociale basis.

Keuze
We volgen de landelijke ontwikkelingen nauwgezet en anticiperen hier op met ons lokale project Menselijke maat. Complexe casuïstiek bespreken met binnen het team zodat we tot een gedragen en integrale benadering komen. Ook sociaal domein breed zoeken we actief naar een meer integrale benadering.