Financiële consequenties

Inleiding
In deze nota is rekening gehouden met enkele kaders: een sluitende begroting, de incidentele budgetten t/m 2025 vanuit het Rijk als een soort vliegwiel inzetten en nu geen maatregelen  nemen om het tekort voor 2026 en verder op te lossen.
Tevens is bij de ontwikkelingen de vraag gesteld of deze onoverkomelijk, onvermijdelijk en onuitstelbaar zijn.
Op basis van deze weging zijn een aantal ontwikkelingen nu niet in de perspectiefnota opgenomen, maar in de bijlage. Deze ontwikkelingen willen we namelijk wel graag zichtbaar houden. Wanneer het budget en/of de personele capaciteit het de komende jaren toelaat, willen we deze ontwikkelingen alsnog voorleggen.

Sluitende begroting
Het uitgangspunt is dat we een sluitende begroting maken binnen de toezichtskaders van de Provincie, om zeggenschap te behouden over ons eigen budget.

Incidenteel extra budget
In de Meicirculaire 2022 heeft het Rijk voor de jaren tot en met 2025 incidenteel extra budget ter beschikking gesteld. Het Rijk doet namelijk meer uitgaven naar aanleiding van het Regeerakkoord. Daardoor stijgen ook onze inkomsten vanuit het Rijk (systematiek ‘samen trap op en samen de trap af’). Daarnaast worden we (deels) gecompenseerd voor de extra loon- en prijsstijgingen als gevolg van inflatie.
Vanaf 2026 zijn de inkomsten vanuit het Rijk echter fors lager (door aanpassing van de normeringsmethodiek en einde Regeerakkoord), daarom wordt 2026 ook wel het ‘financieel ravijn’ genoemd.

Structurele uitgaven
Wanneer het Rijk het ‘financieel ravijn’ vanaf 2026 ‘oplost’ is er ruimte om te investeren. Wanneer dit niet het geval is, zorgen structurele uitgaven nu voor een extra noodzaak tot bezuinigen straks.
Dat is het dilemma waarvoor we nu staan; hoe om te gaan met maatregelen die structureel extra middelen vragen (en het tekort 2026 vergroten)?

Nu geen maatregelen om het tekort voor 2026 en verder op te lossen
De insteek is om nu geen maatregelen (bezuinigingen o.i.d.) in gang zetten om het tekort voor 2026 en verder op te lossen. Het “ravijn” laten we even voor wat het is. Maar we kijken wel heel kritisch naar het opnemen van structurele nieuwe budgetten en bijstelling van huidige budgetten. Want het tekort in 2026 verder vergroten zou in de huidige omstandigheden onverantwoord zijn.
Waar het mogelijk is, willen we door middel van de incidentele budgetten tot en met 2025 een soort vliegwiel realiseren. Dan moeten de incidentele investeringen ofwel garanties bieden dat er (structurele) ontwikkelingen in gang gezet kunnen worden, of dat er door middel van incidentele investeringen nu, op termijn besparingen gerealiseerd kunnen worden.

Financiële spelregels
We hanteren de volgende financiële spelregels:

• We maken een sluitende begroting binnen de toezichtskaders van de Provincie om zeggenschap te behouden over ons eigen budget.
• We gaan uit van het budget dat het Rijk meegeeft voor nieuwe taken. We houden rekening met de beperkingen die dat met zich meebrengt.
• Waar we vanuit autonomie nieuwe structurele uitgaven doen, zoeken we de dekking hiervan in eerste instantie binnen hetzelfde domein.
• Tekorten lossen we op door te kijken waar we werkzaamheden kunnen prioriteren en te faseren/ vertragen en door scherpe keuzes te maken in de bedrijfsvoering.
• We zijn terughoudend in het verhogen van lasten van onze inwoners. De onroerendezaakbelasting mag niet hoger worden dan het niveau van de Gemeente Arnhem.
• We hebben niet de intentie om voorstellen voor te leggen die structureel ingrijpen op het bestaande voorzieningenniveau.
• We volgen de Financiële verordening 2021. We blijven reëel kosten ramen. Eventuele ruimte die er in de reserves ontstaat en die niet nodig is voor het afdekken van risico’s, zetten we in om kosten te verlagen en investeringen te doen in de dorpen

Prognose begroting 2022 - 2026

Op basis van voorliggende perspectiefnota is het meerjarig financieel perspectief als volgt:

Kanttekeningen

Sluitende begroting
Het uitgangspunt is dat we een sluitende begroting maken binnen de toezichtskaders van de Provincie, om zeggenschap te behouden over ons eigen budget. De afgelopen jaren was dit telkens een uitdaging. Hoewel het telkens gelukt is, blijft dit een uitdaging en blijft het meerjarig financieel kader zorgwekkend.

2026 en verder (‘financieel ravijn’)
In de Meicirculaire 2022 heeft het Rijk voor de jaren tot en met 2025 incidenteel extra budget ter beschikking gesteld. Vanaf 2026 zijn de inkomsten vanuit het Rijk echter fors lager (door aanpassing van de normeringsmethodiek en einde Regeerakkoord), daarom wordt 2026 ook wel het ‘financieel ravijn’ genoemd. Wanneer het Rijk het ‘financieel ravijn’ vanaf 2026 niet oplost, moeten we alsnog komen tot maatregelen voor 2026 en verder.

Uitkomst Najaarsnota 2022
De uitkomst van de, nog op te stellen, Najaarsnota 2022 kan nog van invloed zijn op de haalbaarheid van de perspectiefnota.

Risico’s en onzekerheden
Daarnaast zijn er nog de nodige risico’s en onzekerheden. Onder andere doordat we steeds meer taken erbij krijgen en de onzekerheden en risico’s die dat met zich meebrengt, openstaande taakstellingen en ombuigingen, risico’s met betrekking tot de Wmo en Jeugdwet, doordecentralisatie beschermd wonen, wet inburgering, wet kwaliteitsborging voor het bouwen, bodemtaken, gemeentelijke huisvesting en niet te vergeten de druk op de organisatie door de huidige arbeidsmarkt.

Financiële consequenties ontwikkelingen
De financiële consequenties van de in voorliggende perspectiefnota opgenomen ontwikkelingen zijn als volgt: